Konusunda uzmanlaşmayı kafaya koymuş baristalar tds kavramını gayet iyi bilecektir. Fakat bu yazıda kahve konusunda henüz uzmanlaşmaya başlayan kişiler için anlaşılır bir dille TDS kavramını anlatmaya aynı zamanda da tds konusunda uzman olan kişiler için de işin prensibini özetlemeye çalışacağız.
TDS (Toplam Çözünmüş Madde) su içinde çözünmüş olan tüm organik ve inorganik maddelerin toplam konsantrasyonunu ifade eden bir parametredir. Bu maddeler arasında mineraller, tuzlar, metaller, iyonlar ve organik bileşikler bulunabilir. TDS, ppm (parça başına milyon) veya mg/L (miligram/litre) gibi birimlerle ölçülür. Basitçe anlatılacak olursa, kahve demleme işlemi sırasında kahve çekirdekleri çözünerek suya çeşitli katı maddeler bırakır. Bu katı maddelerin toplamı TDS olarak adlandırılır. TDS'nin uygun seviyesi, kahvenin lezzeti ve aromasını doğru bir şekilde ifade etmek için önemlidir. SCA’ya göre %1.15 ila %1.35 aralığı, kahvenin tat profilini doğru bir şekilde yansıtacak optimum TDS seviyesini temsil etmektedir.
TDS değeri, birkaç farklı yöntemle ölçülebilir:
TDS metre: Bu aletler, suyun TDS değerini doğrudan ölçmek için kullanılır. Elektrotlar, su numunesindeki iyonlarla etkileşerek TDS değerini hesaplar.
İletkenlik ölçümü: TDS değeri, suyun iletkenliği ile doğrudan ilişkilidir. İletkenlik ölçerler, su numunesindeki iyonların iletkenliği ölçerek TDS değerini tahmin eder.
Gravimetrik analiz: Bu yöntemde, belirli bir hacim su numunesi alınarak, suyun buharlaştırılması ve geriye kalan katıların tartılması ile TDS değeri hesaplanır.
TDS değeri, ppm (parts per million) veya mg/L (miligram/litre) birimleriyle ifade edilir. TDS değeri, suyun kalitesini belirlemek ve suyun amaçlanan kullanımına uygunluğunu değerlendirmek için önemlidir. Örneğin, kahve demleme için ideal TDS değeri kesin olmamakla beraber öngörülen, 50-180 ppm arasındadır. Bizler laboratuvarımızda farklı yöntemler ile TDS ölçerken, diğer uzman baristalar gibi her barımızda TDS ölçer kullanmaktayız. TDS ölçer aletinin çalışma prensibi, suyun elektrik iletkenliğini ölçerek su içindeki çözünmüş katı maddelerin toplam miktarını tahmin etmektir. TDS ölçer cihazı iki elektrot kullanır: birincisi ölçüm elektrodu, ikincisi ise referans elektrodu olarak adlandırılır. Ölçüm elektrodu, sıvı örneğine batırılır ve sıvıdaki çözünmüş katı maddelerin yüklerini ölçmek için kullanılır. Referans elektrodu ise sadece referans değeri için kullanılır ve örnekle temas etmez. Elektrotlar, bir çözeltideki iyonların varlığına bağlı olarak, elektrotların yüzeyindeki yükleri etkilerler. Örneğin, bir TDS ölçer cihazı, sıvı örneğindeki pozitif iyonlarla yüklü bir elektrot ve negatif iyonlarla yüklü bir elektrot kullanarak çalışır. Elektrotlar sıvı örneğine batırıldığında, elektrotların yüzeyindeki yükler, örnekteki iyonların varlığına göre değişir. Ölçüm elektrodundaki yükler, örnekteki çözünmüş katı maddelerin toplam miktarına göre değişir. TDS ölçer cihazı, ölçüm elektrodundaki yükleri okur ve daha sonra bir algoritma kullanarak sıvı örneğindeki çözünmüş katı maddelerin toplam miktarını tahmin eder. Referans elektrodu, ölçüm elektrodundaki yüklerin doğru bir şekilde okunabilmesi için bir referans değeri sağlar. Referans elektrodu, örneğin sıcaklığı, pH'ı ve diğer parametreleri gibi çevresel faktörlerin değişmesine rağmen sabit bir potansiyel sağlar. TDS ölçer cihazları, ölçüm elektrodundaki yüklerin değişmesine neden olan iyonları yakalamak için bir yüzey kaplaması kullanabilir. TDS ölçer cihazlarındaki ölçüm elektrodundaki yüklerin değişmesine neden olan iyonları yakalamak için sıklıkla platin kaplama kullanılır. Platin kaplama, ölçüm elektrodundaki yüzey alanını artırarak daha hassas ölçümler yapmayı mümkün kılar. Bu kaplama, örneğin metal iyonlarının kaplama yüzeyine absorbe olmasını sağlayarak ölçüm elektrodundaki yüklerin değişimini en aza indirir. TDS ölçerlerinin çoğu, ölçülen değeri ppm (parts per million) veya mg/L (miligram/litre) birimleriyle gösterir. Ayrıca, birçok TDS ölçer aleti, su sertliği, su sıcaklığı ve diğer faktörleri de ölçebilir ve kullanıcılara daha kapsamlı bir su kalitesi analizi sağlar.
Suyun TDS değeri ve iletkenliği arasında bir doğrusal ilişki vardır. Elektrik iletkenliği, su içindeki iyonlar ve diğer yüklü parçacıkların varlığından kaynaklanır. Su, çözünmüş tuz, mineraller ve diğer katı maddeler içerdiğinden, bir elektrik akımı su içinde hareket ettiğinde, su iyonları bu akıma katılır ve bu nedenle suyun iletkenliği artar. Bu nedenle, suyun TDS değeri arttıkça, iletkenliği de artar. Su TDS'si ppm (parts per million) veya mg/L (miligram/litre) birimleriyle ifade edilirken, iletkenlik µS/cm (mikro Siemens/cm) birimleriyle ifade edilir. Su iletkenliği, TDS değerine bağlı olarak değişebilir ve suyun kalitesini belirlemek için bir gösterge olarak kullanılabilir. Ancak, suyun kalitesini değerlendirmek için TDS ve iletkenlik gibi diğer parametreler de dikkate alınmalıdır.
Duygu Kurtuluş
Co-Founder / Chemist / Nanotechnology Engineer / Hazardous Chemical Consultant / Chemical Evaluation Specialist